დიდი ხანია ვგრძობ, რომ ყველანი მოგვატყუეს, ახლა კი დარწმუნებული ვარ, რომ ეს ასეა. ყურში ჩასული ზღვის წყალივით შემოგვაპარეს, რომ ყველას მამა თევზია. ყველამ ვიცით, ვისზეც მაქვს საუბარი. პოსტმოდერნიზმსაც შეშურდებოდა, ასეთი სიმბოლური აბრევიატურის, ჰოდა, ჩვენც ამ აბრევიატურის ტყვეობაში ვიქნებით მანამ, სანამ ცალ ფეხზე არ ვიხტუნავებთ, ლოყებს არ დავბერავთ, ძალით არ დავამთქნარებთ და ასე შემდეგ, იქამდე, სანამ ყურიდან წყალი არ გამოჟონავს და ცხადი არ გახდება, რომ თევზი დედაა. სამწუხაროდ, შეიძლება გვიანი იყოს და უკვე გახრწნილი გვამის სუნი გვდიოდეს, იმ გვამისა, რომელიც საიდანღაც გვიყურებს და დაგვცინის, რადგან მყრალები დაგვტოვა და შური იძია. ჩვენ კი რამდენიმე გამოსავალი დაგვრჩება: ან ახალი კბილები ჩავისვათ, ვთქვათ, „აღსრულდა ნება ღვთისა“ – ამ სიტყვებში არაფერი ღვთიური არ ვიგულისხმოთ და ცხოვრება განვაგრძოთ, ან გავგიჟდეთ და ჩვენს მოცქირალ გვამთან ერთად დავიწყოთ სიცილი, ან ახალაბორტგაკეთებულნი, უნაყოფონი ჩამოვსხდეთ და ბანანი მივირთვათ.
ეს წიგნი ქალზე და იმ ოჯახზეა, რომელთა სახლიც პირდაპირ გზაზე დგას და კარის გაღებისთანავე გზიდან მობერილი სიტყვები და ამბები ამ სახლში ტრიალებს. აქ ცხოვრობს ედი ბანდრენი, მისი ქმარი და ხუთი შვილი. ედი ქალია, რომელიც დაიღალა, დაწვა და აღარ ამდგარა. მას თავისი შვილი ვარდამანი თევზად მოიხსენიებს, იმ თევზად, რომელსაც დავჭრით, სისხლისგან დავცლით, დაუმარილებლად შევწვავთ და შევჭამთ. ჩემი აზრით, ედი სწორედ ის ქალია, რომელიც მიხვდა, რომ თევზი იყო და მებადურებზე შურისძიება მოისურვა. თვითონ ფოლკნერს უთქვამს, მე უბრალოდ აღვწერე ოჯახის ისტორია, რომელსაც ადამიანის გამოცდილებაში არსებული ორი ყველაზე დიდი კატასტროფა, წყალდიდობა და ხანძარი, დავატეხე თავსო. მოგისმენიათ უილიამ ფოლკნერის ხმა? ალალი, სამხრეთული, მზის მწვავე სხივების მცოდნე ხმა. მაშინვე დაიჯერებთ ყველაფერს, რასაც იტყვის, ჰოდა, მართლაც ასეა, წყალდიდობაც ხდება და ხანძარიც, მაგრამ სიკვდილის ლაკონიურობა არსად ჩანს. ის არ მოდის და არ მიჰყავს ადამიანები, ის ამ ოჯახს დაჰყვება თან. მას ისევე არ აწუხებს გახრწნილი გვამის სუნი, როგორც ფეხმოტეხილ შვილს, რომლისთვისაც სარეცელი დედის კუბო გამხდარა. ასე რომ, აქ მხოლოდ სიცოცხლეა, სიცოცხლე თავისი ყველა ღირსებით. სიკვდილი კი მხოლოდ მისი გამოვლინებაა.
ამბავი და მისით გამოწვეული შეგრძნებები ისეთია, რომ სრულიად აფერმკრთალებს ჩვენს გარემოს. ამას რამდენიმე მიზეზი აქვს. პირველი ყოვლისა, უნდა აღვნიშნო, რომ თითქმის მთელი რომანი ცნობიერების ნაკადია, ამიტომ მკითხველი გარეთ მყოფ ტექსტს კი არ კითხულობს, არამედ ფიქრობს, მხოლოდ ფიქრობს. ცნობიერების ნაკადის გარდა, არის გარემოს აღწერაც, მაგრამ ზომიერი და უსაშველოდ კონკრეტული. დასაწყისში ტყუილად არ მიხსენებია, რომ ფოლკნერი მზის სხივებს კარგად იცნობს. ამ რომანში ადამიანებთან ერთად ჩრდილებიც მოძრაობენ და ჩვენ ამას ვხედავთ, ვხედავთ სახლს, პლანტაციებს, სანტიმეტებსა და მეტრებში გაზომილ მანძილებს, ასევე, მზერის პერსპექტივასაც, რაც საშუალებას გვაძლევს, ყოველი წამი კონკრეტულად აღვიქვათ, მივხვდეთ, ვინ სად დგას, მათ შორის მანძილი რამდენია, ცის რომელ ნაწილშია მზე და ასე შემდეგ. გარემოს აღწერაზე უფრო კონკრეტული კი ამ რომანის პერსონაჟების ისტორიებია, ისეთივე უბრალო, როგორც ცოლის საწოლის გადასაფარებლის გასწორების სურვილი და შეუდარებლად ტრაგიკულიც, რადგან, გასწორების ნაცვლად, უფრო და უფრო მეტ ნაკეცს უკეთებ მას.
კითხვა რომ დავამთავრე, არავინ მიყვარდა ქვეყანაზე და თან ვიცოდი, რომ ეს უსიყვარულობა სამართლიანი იყო. სამართლიანობის განცდამ დამამშვიდა, მომადუნა, მაგრამ ისევე, როგორც ედი ბანდრენის ხელები, ჩემი თვალებიც „ვერ იჯერებდნენ და კუშტი, ძუნწი სიფხიზლით დარაჯობდნენ იმ არამყარ სიმშვიდეს, რომლის მარადიულობაც ეეჭვებოდათ“. ჰო, არ არის კარგი სანახავი, გაშეშებული ადამიანის ყურება, რომელსაც მხოლოდ თვალები დაურბის ისე, თითქოს თვალგახელილს ეძინოს და სიზმარს ხედავდეს, ამიტომ შეშფოთებულმა დედაჩემმა, რომელიც უკვე ძალიან დიდი ხანია, ძილის წინ აღარ მიმღერის, მკითხა: „ცუდად ხომ არ ხარ?“ გადავხედე, დიდი ნეწყვი გადავყლაპე, ყურებში ჰაერი შხუილით შემივიდა, და გავიფიქრე – ყველას დედა თევზია.
